جایگاه بیت کوین در فعالیت‌های پولی غیرقانونی و پول‌شویی

فناوری‌های جدید، معمولاً مزایای قابل توجهی را به جامعه ارائه می‌دهند، اما هم‌زمان اثرات جانبی منفی نیز دارند. در این سناریو، نقش مهمی بر عهده مقامات دولتی است که با درپیش‌گرفتن سیاست‌های مناسب از مزایای این فناوری‌ها بهره‌مند شوند و در عین حال، نسبت به جنبه‌های مخرب آن‌ها اطلاعات کسب کنند.

اطلاعات کسب‌شده در آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده (CIA)، نشان داده پروسه‌هایی که دولت برای ایجاد تعادل انجام می‌دهد، چالش‌هایی دارد، اما به‌طور کلی توانسته است این تعادل را حفظ کند.

یکی از مثال‌ها، پیشرفت در حوزه شبکه‌های مالی و پرداخت است. این پیشرفت‌ها، نیازمند تدابیر نظارتی مناسب بودند تا امنیت سیستم‌های حیاتی و مهم، تضمین شود. در این راستا با معرفی بانک‌داری آنلاین و تصویب قوانین نقل‌وانتقالات الکترونیکی، دولت توانست استانداردهای لازم را برای قانونی بودن اسناد الکترونیکی ایجاد کند.

اکنون، در دهه اخیر با پیشرفت سریع فناوری‌های بلاک چین و ارزهای دیجیتال، انقلابی در سیستم‌های مالی جهانی و جایگاه بیت کوین در حال رخ دادن است. اما با وجود این پیشرفت‌ها، چالش‌ها و تردیدهایی نیز وجود دارد. افراد مختلف فناوری‌های بلاک چین، ارزهای دیجیتال و جایگاه بیت کوین را آینده مالی می‌دانند و برخی دیگر نگرانی‌هایی از پیامدهای غیرقانونی آن‌ها دارند.

اطمینان از این‌که پیشرفت‌های فناوری به همراه قوانین هوشمندانه و مناسب انجام می‌شود، بسیار حیاتی به نظر می‌رسد. در این راستا، تحلیل وسیعی از فعالیت‌های غیرقانونی مرتبط با ارزهای دیجیتال و جایگاه بیت کوین انجام شده است. این تجزیه و تحلیل به‌عنوان یک گام مهم در جهت گفت‌وگوی سالم و مبتنی بر واقعیت در مورد آینده مالی تلقی می‌شود.

از سوی دیگر، شفافیت و عینیت در ارائه اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار هستند تا سیاست‌گذاران بتوانند تصمیمات مناسبی را برای حفظ منافع ملی بگیرند.

رخدادهای سال ۲۰۲۱ در جایگاه بیت کوین؛ پیشرفت‌ها و چالش‌های دنیای بیت کوین

سال ۲۰۲۱ به‌عنوان یک دوره مهم و پر از رویداد برای بیت کوین بود. در این دوره، قیمت بیت کوین برای اولین بار در تاریخ به بیش از ۶۰ هزار دلار رسید. شرکت‌های بزرگی مانند: تسلا، Square و MicroStrategy، این ارز دیجیتال را به ترازنامه‌های خود افزودند. همچنین، سه صندوق بیت کوین برای مدیریت سرمایه مشتریان راه‌اندازی شدند و کانادا ETF‌های معاملات بیت‌کوین را تأیید کرد.

با وجود این رویدادها، گمانه‌زنی‌هایی نیز وجود دارد که بیان می‌کنند بازار و جایگاه بیت کوین، پر از فعالیت‌های غیرقانونی است. برای مثال، زمانی که بازار غیرقانونی دارک وب (DNM) در سال ۲۰۱۳، بسته شد، FBI بیش از ۲۶ هزار بیت کوین را ضبط کرد. AlphaBay نیز که در سال ۲۰۱۴، شکل گرفت و به‌عنوان وارث DNM شناخته می‌شد، در سال ۲۰۱۷، توسط مقامات بین‌المللی بسته شد.

یکی دیگر از استفاده‌های بیت کوین در امور غیرقانونی، حمله باج‌افزار WannaCry در سال ۲۰۱۷ بود که نیازمند پرداخت بیت کوین برای بازکردن رمز رایانه‌ها بود. حتی در ماجرای شورش در کنگره آمریکا به دستور ترامپ در ۶ ژانویه، بیت کوین به‌عنوان ابزاری برای تأمین مالی مشارکت‌کنندگان در این حادثه نیز استفاده شده است.

گزارش‌های رسانه‌ای، هم‌چون مقاله اخیر Buzzfeed با عنوان “اسناد محرمانه نشان می‌دهد که حامیان تروریست چگونه از بیت‌کوین استفاده می‌کنند و چگونه دولت تلاش می‌کند تا آن‌ها را متوقف کند” به اهمیت این مسائل پرداخته‌اند. برای تحلیل بهتر این امور، گروهی از متخصصان در زمینه‌های فناوری، سرمایه‌گذاری، امنیت جهانی، مقررات مالی و اجرای قانون مصاحبه‌های زیادی داشته‌اند.

در این راستا، همکاری با: مدیران بزرگ حوزه بلاک چین، مقامات ارشد سابق وزارت خزانه‌داری، اعضای کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC)، تحلیل‌گران اطلاعاتی سابق سیا، دانشگاهیان، سرمایه‌گذاران و دادستان‌های فدرال، در جمع‌آوری اطلاعات مفیدی درباره این چالش‌ها کمک کرده است.

ریزنگاهی بر ارتباط جایگاه بیت کوین و فعالیت‌های غیرقانونی؛ حقایق و مفاهیم مغلوب

از گذشته تاکنون، کارشناسان بر این باور بوده‌اند که بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال به‌عنوان ابزارهایی ناشناس برای انتقال سریع وجه به هر نقطه‌ای در جهان شناخته می‌شوند. همچنین مقاماتی که نگرانی‌هایی درباره استفاده از جایگاه بیت کوین در فعالیت‌های غیرقانونی داشته‌اند، باید از جمله متخصصانی باشند که در این حوزه دارای تجربه‌های بالایی هستند.

با این حال، بر اساس تحقیقات و مصاحبه با کارشناسان این حوزه، به دو نتیجه مطمئن می‌رسیم:

1. گزارشات وسیع درمورد استفاده از بیت کوین در تأمین مالی غیرقانونی به‌طور چشمگیری منتشر شده است.
2. دفتر کل بلاک چین (تراکنش‌های بیت کوین در آن ثبت می‌شود)، یک ابزار قانونی است که می‌تواند به‌طور گسترده توسط مراجع قانونی و جامعه اطلاعاتی جهت شناسایی و جداسازی فعالیت‌های غیرقانونی استفاده شود.

به‌عبارتی ساده، تجزیه و تحلیل بلاک چین یک ابزار فوق‌العاده مؤثر در مقابله با جرم و جمع‌آوری اطلاعات درست، است. ارزهای دیجیتال هم‌چون بیت کوین، مانند دیگر فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید، توجه افراد مجرم یا تروریست را به خود جلب کرده‌اند.

این مهم نیست که بیت کوین به‌عنوان پرکاربردترین ارز دیجیتال در کیف پول‌های دارندگان مارکت‌های دارک وب شناخته شده باشد. این واقعیت که بیت کوین به‌عنوان وسیله‌ای برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده می‌شود، احتمالاً مبتنی بر گزارشات اخیر نیست؛ بلکه، نظرات مقامات حکومتی بر دو ادعا متمرکز شده است:

1. استفاده مکرر از بیت کوین برای تراکنش‌های مالی غیرقانونی
2. استفاده از بیت کوین در تراکنش‌های مالی غیرقانونی در حال افزایش است.

با وجود این، یکی از مدیران ارشد یک شرکت تحلیل ارزهای دیجیتال بیان می‌کند که:

این باور رایج مبنی بر این‌که بیت کوین به‌طور اصولی و وسیع برای اهدف مالی غیرقانونی استفاده می‌شود، آگاهانه و بر اساس داده و منبع موثقی نیست و هیچ اطلاعاتی این ادعا را تأیید یا رد نمی‌کند.

حقیقت ارزهای دیجیتال و فعالیت‌های غیرقانونی؛ آمار و اظهارنظرهای پشت پرده

آمار و ارقام نشان می‌دهد که فعالیت‌های غیرقانونی در کل اقتصاد جهانی، اساسا از طریق واسطه‌های مالی سنتی و با استفاده از ارزهای فیات، تقریباً حدود ۲ تا ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را دربردارد. به‌عبارت دیگر، بانک‌داری معمول، FinCEN، پایگاه داده قانونی (BSA) دارای بیش از ۳۰۰ میلیون گزارش فعالیت مشکوک (SAR) و ۲۰ میلیون گزارش جدید در هر سال است. این تعداد به‌گونه‌ای افزایش می‌یابد که میلیون‌ها گزارش جدید، هر سال به آن اضافه می‌شود. مهم‌ترین نکته این است که تمام این گزارش‌ها به فعالیت‌های غیرقانونی اشاره ندارند، اما بسیاری از آن‌ها به این موضوع مرتبط هستند.

تحلیل‌گران سابق سازمان سیا اعتقاد دارند که این تعداد گزارش‌ها به دلیل تفاوت در حجم کلی اقتصاد جهانی است و بیشتر فعالیت‌های غیرقانونی هنوز هم از طریق سیستم بانک‌داری سنتی انجام می‌شود نه از طریق ارزهای دیجیتال! گزارش BAE Systems که به درخواست سوئیفت انجام شده است، نشان می‌دهد که موارد شناسایی مرتبط با پول‌شویی از طریق ارزهای دیجیتال به نسبت کمتر از پول‌شویی از طریق ابزارهای مالی سنتی است.

این نتایج به‌طور کلی نشان‌دهنده واقعیتی است که استفاده غیرقانونی از ارزهای دیجیتال، به‌ویژه از جایگاه بیت کوین به‌عنوان یک بخش از بازار به میزان قابل توجهی کمتر از فعالیت‌های غیرقانونی در سیستم بانک‌داری سنتی است و احتمالاً حجم آن، کمتر از آن‌چه که در این سیستم‌ها مشاهده می‌شود، است.

در واقع همین داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط شرکت‌های تجزیه و تحلیل بلاک چین به فعالیت‌های غیرقانونی اشاره می‌کنند که آن‌ها به‌طور مستقیم نمی‌توانند ببینند یا تجزیه و تحلیل کنند. این شرکت‌ها معتقدند که فعالیت‌های غیرقانونی در ارزهای دیجیتال نسبت به آن‌چه که قابل مشاهده است حتی به میزان کمتری، انجام می‌شود.

در نهایت، برخی از شرکت‌ها عقیده دارند که فعالیت‌های غیرقانونی در حوزه ارزهای دیجیتال نسبتاً محدود اتفاق می‌افتد.

در ادامه، مطالعات حاکی از آن است که دو نوع اصلی از فعالیت‌های غیرقانونی در حوزه ارزهای دیجیتال به کلاهبرداری‌های ساده و خرید در بازارهای دارک وب مرتبط می‌شوند. در این دسته از جرم‌ها، کلاهبرداری‌های مرتبط با حملات باج‌افزاری سریع‌ترین رشد را داشته و فعالیت‌های مربوط به تروریست‌ها و پرداخت‌های مرتبط با تحریم‌ها به عدد کمی محدود می‌شوند.

درمورد موضوع حیاتی تروریسم و تأمین مالی آن، کارشناسان سابق سازمان سیا معتقدند که استفاده از ارزهای دیجیتال توسط گروه‌های تروریستی، معمولا به اندازه‌ای نیست که ارزیابی شود. این افراد بیان کرده‌اند که سرمایه‌گذاری جمعی در ارزهای دیجیتال توسط این گروه‌ها کم است و هیچ‌کدام از ارزهای دیجیتال فعلی، نیازهای مالی قابل توجهی برای گروه‌های تروریستی را برآورده نمی‌کند.

در نهایت، آن‌چه که مطالعات گذشته نشان می‌دهد، استفاده از ارزهای دیجیتال توسط گروه‌های تروریستی کم است و فعلا هیچ ارز دیجیتالی، ویژگی‌هایی را که یک کاربر بزرگ ممکن است نیاز داشته باشد را اختصاصی در اختیار آن‌ها قرار نمی‌دهد.

بررسی ارتباط میان تسلط بازار و استفاده از ارزهای دیجیتال با حفظ حریم خصوصی

با گذشت زمان، گروه‌های مختلف در دنیای دیجیتال به تکنیک‌های پیچیده‌تری از ناشناس‌‌سازی ارزهای دیجیتال پناه آورده‌اند. این پیشرفت‌ها به‌ویژه در جلب توجه برای پنهان‌کردن جریان وجه در فعالیت‌های غیرقانونی، مسئله‌ای حیاتی و کلیدی است.

همان‌طور که قبلاً ذکر شده، جایگاه بیت کوین به‌عنوان بزرگ‌ترین ارز دیجیتال در دنیای جرم و جنایت معرفی می‌شود (فعالیت‌های غیرقانونی کمتر از ۱٪). با این حال، تحلیل‌های انجام‌شده توسط دو شرکت تجزیه و تحلیل ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد که دلیل اصلی استفاده از بیت کوین در این زمینه، نه از نظر ویژگی‌ها، بلکه به دلیل تسلط بر بازار و دسترسی آسان به آن است.

جایگاه بیت کوین بیش از ۵۲ درصد ارزش بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار دارد، در حالی‌که بیش از ۴ هزار ارز دیجیتال دیگر، ۴۸ درصد باقی‌مانده را تشکیل می‌دهند. اگرچه بیت کوین در فعالیت‌های غیرقانونی بیشتر استفاده می‌شود، اما ارزهای دیجیتال دیگر نیز به‌طور وسیعی برای اهداف غیرقانونی به‌کار می‌روند.

در این بستر، ارزهای دیجیتال با حفظ حریم خصوصی قوی، مانند مونرو (Monero) با استفاده از پروتکل‌های داخلی برای مخفی‌کردن اطلاعات تراکنش‌ها به‌عنوان بخشی از حجم کل تراکنش‌ها در دنیای فعالیت‌های غیرقانونی، به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا کرده‌اند.

داده‌ها نیز نشان‌دهنده‌ی مواردی است که مجرمین از بیت کوین فاصله گرفته‌اند و به سمت ارزهایی حرکت می‌کنند که حافظ حریم خصوصی هستند. به‌عنوان مثال، برخی از بازارهای غیرقانونی به‌طور انحصاری از Monero استفاده می‌کنند، تنها این ارز را می‌پذیرند و افزایش استفاده از ارزهای دیجیتال حافظ حریم خصوصی در توصیه‌نامه‌های مربوط به فعالیت‌های غیرقانونی آن‌ها اظهار شده است.

این اطلاعات نشان می‌دهد که تکنولوژی بلاک چین، هرچند یک ابزار قانونی و قدرتمند در دست دولت‌ها برای شناسایی فعالیت‌های غیرقانونی محسوب می‌شود، اما در عمل به میزان کمی از آن استفاده می‌کنند. کارشناسان، فناوری بلاک چین را به‌عنوان «موهبتی برای نظارت» معرفی کرده‌اند، اما تأکید می‌شود که ردیابی فعالیت‌های غیرقانونی با استفاده از جایگاه بیت کوین نسبت به تراکنش‌های بانکی سنتی، آسان‌تر و موثرتر است.

شفافیت و چالش‌های حفظ حریم شخصی در ارزهای دیجیتال

متخصصان حوزه مالی در زمینه تکنولوژی بلاک چین و ارزهای دیجیتال بیان می‌کنند:

به‌نظر می‌رسد که انتقال این فضا به سمت شفافیت و اطلاع‌رسانی در سیستم مالی جهانی می‌تواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد.

سیگال مندلکر، مقام ارشد سابق وزارت خزانه داری، این نظر را به اشتراک گذاشته و بیان کرده است که “افراد متعددی که تجربه کار در اجرای قانون را دارند، با این دیدگاه موافقت دارند.

در این راستا، دانیل گلیسر، دستیار سابق وزیر خزانه‌داری در امور تأمین مالی تروریسم و جرایم مالی، در یک شهادت در فوریه ۲۰۲۱، در مقابل کمیته فرعی مجلس نمایندگان در مورد امنیت ملی، توسعه بین‌المللی و سیاست پولی اظهار داشته است که:

در بحران‌های شفافیت در سیستم مالی، ارزهای دیجیتال، فرصت‌های بیشتری برای سازمان‌های مجری قانون ایجاد می‌کنند تا تراکنش‌ها را به دقت پیگیری کنند.

او تأکید دارد که:

دولت ایالات متحده باید نقشه راهی را برای ورود ارزهای دیجیتال به سیستم و تنظیم آن‌ها با روش‌های مناسب تعیین کند.

یکی از کارشناسان اظهار داشته که:

فرصت‌های دستگیری افراد مجرم با استفاده از بلاک چین بسیار آسان‌تر از بخش بانک‌داری سنتی است.

بیشترین توجه به این مسئله منجر به این نتیجه شده که “اگر همه مجرمان از بلاک چین استفاده کنند، می‌توانیم فعالیت‌های مالی غیرقانونی را به‌درستی درک کنیم”. این رویکرد شفافیت بلاک چین، به‌گونه‌ای است که یک متخصص تحلیل بلاک چین، تراکنش‌های این فضا را با داشتن کل دنیا مقایسه کرده و اهمیت آن را بیان می‌کند.

با توجه به این ویژگی‌ها، برخی معتقدند که اگر یک اکوسیستم مالی، برای استفاده بازیگران مخرب، بتواند تحولاتی ایجاد کند که شانس مجریان قانون را برای شناسایی آن‌ها و فعالیت‌های غیرقانونی آن‌ها به حداکثر برساند، قطعا بلاک چین خواهد بود.

فناوری بلاک چین برای قانون‌گذاران مانند یک پزشکی قانونی عمل می‌کند؛ زیرا هر تراکنش را برای همه قابل دسترسی می‌سازد و سابقه دائمی و غیرقابل تغییر تراکنش‌ها را برای دولت‌ها و عموم مردم فراهم می‌‌کند. با این حال، این امکانات در حال حاضر با چالش‌ها و نقاط قوت‌وضعف خود همراه است.

هرچند که ارائه‌دهندگان خدمات دارایی مجازی جهانی (VASP) هنوز فرایندهای KYC ضعیفی دارند، اما انتظار می‌رود که اجرای مقررات KYC و AML بیشتر، به کاهش نگرانی‌ها در مورد جایگاه بیت کوین کمک کند. به‌طور مثال، معاملات صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) که معمولاً مرجع مرکزی برای اعمال مقررات KYC و AML ندارند، به‌عنوان یک چالش در حال ظهور هستند. این DEXها هرچند تنها به بخش کوچکی از حجم کل تراکنش‌های ارزهای دیجیتال می‌پردازند، اما طبیعت غیرمتمرکز و عمدتاً منبع‌باز آن‌ها، لایه دیگری از ناشناس‌ماندن را اضافه می‌کند؛ بنابراین فرصت‌های بیشتری را برای انتقال وجه غیرقانونی ارائه می‌دهد.

این چالش‌ها درحال حاضر به یک نقطه ایجاد تعادل میان شفافیت و ناشناس‌ماندن در ارزهای دیجیتال و بلاک چین می‌انجامد. به‌نظر می‌رسد که رشد جایگاه بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به‌عنوان ابزارهای مالی و انتقال وجوه، راهی برای جلب اطمینان از شفافیت و همچنین حفظ حریم شخصی فراهم کرده است.

چالش‌ها و پیشرفت‌های فناوری بلاک چین در مقابله با تهدیدهای ارزهای دیجیتال غیرقانونی

چالش‌ها و پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، همچنان چشم‌اندازهای جالبی را برای نظارت ادارات دولتی ایجاد می‌کنند. به‌ویژه که این صرافی‌ها به‌عنوان بستری برای انجام تراکنش‌های ناشناس «بدون میزبان» استفاده می‌شوند. شرکت‌های تجزیه و تحلیل بلاک چین، ابزارهای آنچینی جدیدی را ایجاد می‌کنند تا با چالش‌های ایجادشده توسط فناوری‌های حفظ حریم خصوصی، از جمله توکن‌های حریم خصوصی، میکسرها، لایه‌بندی‌ها و غیره مقابله کنند.

به‌عنوان مثال، Chainalysis در سپتامبر ۲۰۲۱ به‌منظور توسعه یک نرم‌افزار برای ردیابی تراکنش‌های Monero، کمک مالی ۶۲۵ هزار دلاری از IRS دریافت کرد. این تکنیک‌ها نه تنها به‌عنوان ابزار تحقیق در پرونده‌های موجود مفید هستند، بلکه الگوریتم‌های هوش مصنوعی نیز می‌توانند با استفاده از الگوهای رفتار مجرم‌ها در اکوسیستم، بازیگران مخرب ناشناخته را شناسایی کنند. تأخیر در تشخیص قدرت فناوری بلاک چین نشان‌دهنده فقدان آگاهی در سطوح بالا، عدم درک و کار با پیچیدگی شدید علوم کامپیوتر مرتبط با بلاک چین است.

با این حال، کارشناسان اشاره می‌کنند که آگاهی از این تحول با تعامل دولت‌ها با سه شرکت بزرگ تحلیلی آنچین، به نام‌های Chainalysis ،CipherTrace و Elliptic، شروع به گسترش می‌کند. این تشخیص تدریجی کمک می‌کند تا پرونده‌های حقوقی قابل توجهی که شکسته شده است، با استفاده از تحلیل بلاک چین به ردیابی و شناسایی متخلفان پیشرو بپردازند.

مثال‌های واقعی نیز نشان می‌دهد که استفاده از تحلیل بلاک چین توسط دولت‌ها و نهادهای قانونی در جهان افزایش یافته است. به‌عنوان مثال، IRS با همکاری Chainalysis موفق به بازیابی 1 میلیارد دلار بیت کوین غیرقانونی مرتبط با جاده ابریشم شده است. همچنین پروژه‌های مشابه دیگر نیز در اروپا، ژاپن و کره جنوبی در حال انجام است.

آنچه در «جایگاه بیت کوین در جریان‌های پولی غیرقانونی چیست» مطالعه کردیم:

از دیدگاه تحلیل و ردیابی تراکنش‌ها، محققان موفق به شناسایی متخلفان و ردیابی وجوه دزدیده‌شده در صرافی‌ها شده‌اند. این توانایی تجزیه و تحلیل بلاک چین به مجریان قانون اجازه می‌دهد تا با سرعت، مسیر را شناسایی کرده و از ردیابی راحت‌تری نسبت به سیستم‌های سنتی برخوردار باشند.

با تشدید فعالیت‌های غیرقانونی و جلوگیری از گسترش آن، برخی از بازیگران مخرب ممکن است به تکنیک‌های جدید، مانند توکن‌های حریم خصوصی (مونرو و دش)، روی آورند. در نهایت، تجزیه و تحلیل تخصصی بلاک چین به‌عنوان یک ابزار حیاتی در کشف و ردیابی فعالیت‌های مالی غیرقانونی در دنیای ارزهای دیجیتال بیش از پیش ایفای نقش می‌کند.