معامله خودکار یا دستی؛ کدام یک برای معامله‌گران بهتر است؟
در دنیایی که روزبه‌روز همه چیز به ماشین‌ها و رایانه‌ها محول می‌شود، بسیاری به این صرافت افتادند که آیا می‌شود با خیالی راحت چشم از صفحه مانیتور برداشت و معاملات را به دور از استرس‌های معمول به ربات‌های معامله گر سپرد. مدت‌هاست که پای الگوریتم‌های برنامه‌نویسی به جهان معاملاتی باز شده و در دهه‌های اخیر شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه بودیم. از آینده معاملات الگوریتمی کسی خبر ندارد، ممکن است به لطف هوش مصنوعی و توسعه‌های جدید آنقدر پیشرفت کنند که تمامی نقاط ضعف کنونی‌شان برطرف شود. آنها اکنون در کنار معامله دستی، شیوه‌ا‌ی برای انجام معاملات هستند و هر معامله‌گری می‌تواند در انجام معاملاتش یکی از این دو روش (یا ترکیبی از آنها) را استفاده کند.
در این یادداشت ما به معامله دستی و خودکار می‌پردازیم و تفاوت‌های آنها را نشان خواهیم داد. هرچند معامله دستی سابقه بسیار طولانی دارد اما معامله خودکار نیز کم کم دارد جای خود را بین معامله‌گران خرد باز می‌کند و باعث شده بحث‌های زیادی راجع به اینکه کدام سبک بهتر است، شکل بگیرد. بیایید به هردوی آنها کمی عمیق‌تر نگاه کنیم.
معامله دستی چیست؟
معامله دستی یعنی همین که معامله‌گر تصمیم بگیرید چه زمانی یک دارایی را بخرد یا بفروشد؛ سپس از طریق بازار یا سفارشات در انتظار ( pending orders) اقدام به معامله کند. معامله‌گر دستی شاید در بدو امر، پیش از اینکه تصمیم به کاری بگیرید، چندین بازار را بررسی کند تا فرصت خوبی را شکار کند. اساسا، همه کارها به دست خود معامله‌گر انجام می‌گیرد و طبیعتا در معاملاتی که به شکل دستی انجام می‌شود کیفیت خروجی معامله به دانش و مهارت معامله‌گر وابسته است.
مثلا یک معامله‌گر روزانه فارکس ممکن است صبح خود را صرف بررسی فهرستی از جفت ارزهای مختلف کند تا با استفاده از اندیکاتورها یا تحلیل‌های دیگر، ترکیبی از رویدادهای معاملاتی تکنیکال را پیدا کند. آنگاه ممکن است سفارشات خرید و فروش خود را ثبت کند یا واچ لیستی درست کند و روی دارایی‌های مختلف هشدارهایی تنظیم کند تا وقتی آن دارایی به سطح قیمتی مدنظر رسید، از این رخداد خبردار شود.
آنگاه احتمالا معامله‌گر با ثبت سفارش خود تصمیم به خرید و فروش بگیرد. برخی از معامله‌گران نیز وقتی بازار مطابق میل‌شان است، ممکن است بصورت دستی معاملات خود را با جابجایی سطوح حد ضرر و حد سود مدیریت کنند. در معامله دستی، همه چیز به پای خود معامله‌گر است، اوست که تصمیم می‌گیرد و طبق آن عمل می‌کند.
در معامله دستی، معامله‌گر باید چند عامل را همواره مورد توجه قرار دهد. او باید همواره بازار را تحلیل کند، با ابزارهای تحلیلی و اندیکاتورها اشنایی داشته باشد، چارت‌ها و الگوهای کندلی را زیر نظر بگیرد. همچنین لازم است از تحلیل‌های بنیادی که شامل بررسی شاخص‌های اقتصادی و اخبار بازار است، آگاه باشد. برنامه‌ریزی معاملاتی امری بسیار مهم برای معامله‌گری به صورت دستی است.
معامله خودکار چیست؟
معامله خودکار یا معامله الگوریتمی اینطور است که یک الگوریتم از پیش برنامه‌ریزی‌شده بر اساس دستورالعمل‌هایی که کدنویسی شده‌اند، تصمیم می‌گیرد چه دارایی را در چه زمانی بخرد. یک معامله‌گر، برنامه نویس یا تحلیلگر داده ممکن است استراتژی دستی خود را کدنویسی کند تا اگر اتفاقات خاص مورد انتظار رخ دهد الگوریتم بصورت خودکار وارد معامله شود.
برای مثال، یک معامله‌گر روزانه فارکس ممکن است برنامه‌نویسی را استخدام کند تا استراتژی معامله دستی‌‌اش را تبدیل به یک استراتژی معاملاتی خودکار کند. او ممکن است بعد از آزمایش کردن بفهمد که الگوریتمش یا خیلی باز است یا خیلی محدودکننده. معامله‌گر ممکن است بعد از یک دور اصلاح و بهینه‌سازی و رضایت از الگوریتم اقدام به تست آن در حساب دمو کند. حتی ممکن است معامله‌گران پیش از آنکه روی سرمایه سنگین اقدام به معامله کنند، آن را در ابتدا روی حساب واقعی با سرمایه اندک اجرا کنند.
کسانی که قواعد معامله دستی خود را در یک سیستم خودکار اجرا کنند، تفاوت قابل توجهی را تجربه خواهند کرد. معامله‌گران خودکار موفق به طور مستمر الگوریتم خود را آزمایش و بهینه می‌کنند و به تدریج آن را توسعه می‌دهند. در این حالت، نیازی نیست که معامله‌گر برای پیداکردن موقعیت معامله یا اجرای آن پشت میز بنشیند، آنها بجای این کار می‌توانند زمان خود را صرف بهینه سازی سیستم‌های معاملاتی خود کنند.
بهترین نرم افزار معاملات خودکار کدام است؟ خب یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌ها برای معامله خودکار و معامله دستی متاتریدر است. شما می‌توانید آن را از سایت ایران بروکر به صورت رایگان دانلود کنید و تمامی امکاناتش را بررسی کنید.
استفاده از الگوریتم‌ها در معاملات نه تنها سرعت و دقت اجرای معاملات را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد، بلکه به معامله‌گران این توانایی را می‌دهد که تحلیل‌های بسیار پیچیده‌تر و دقیق‌تری از داده‌های بازار داشته باشند. به‌علاوه، با کاهش خطای انسانی و عدم وابستگی به احساسات، که عموماً در معاملات دستی باعث خطا می‌شوند، می‌توان به بازده مستمر و ثابت‌تری دست یافت.
مزایا و معایب معامله خودکار و دستی
هنگامی که می‌خواهیم بین معامله دستی یا معامله خودکار یکی را انتخاب کنیم، عوامل مختلفی مانند تجربه، زمان، منابع موجود و عوامل دیگری را مدنظر قرار دهیم. در پایین فهرستی از مزایا و معایب هر کدام از این دو سبک معاملاتی را آوردیم:
مزایای معامله خودکار
- این نوع معامله، پای احساسات را کاملا از تصمیمات معاملاتی قطع می‌کند. بیشتر تازه‌کارها وقتی چند معامله را با ضرر همراه می‌بندند نسبت به استراتژی خود و ادامه دادن با آن دلسرد می‌شوند در نتیجه هرگز نمی‌توانند مجموعه‌ای از معاملات ثابت و سازگار داشته باشند که وین ریت (Win Rate) خوبی به آنها بدهد. معامله خودکار این احساسات را از میان برمی‌دارد زیرا ربات معاملاتی بدون هیچ هیجان و احساسی معاملات شما را اجرا می‌کند.
- در این سبک معامله‌گری، معامله‌گران می‌توانند پرتفویی از سیستم‌های مختلف بسازند تا شرایط مختلف بازار را پوشش دهد، این کار باعث تنوع بخشی به رویکردشان می‌شود. از آنجایی که الگوریتم‌ها می‌توانند سابقه تمامی معاملات را نشان دهند، معامله‌گران می‌توانند به‌سرعت بفهمند آیا فلان استراتژی به طور تاریخی کارایی داشته و یا در چه مواقعی این استراتژی ناموفق عمل کرده است.
- معامله‌گران تازه‌کار می‌توانند با یک حساب دمو کار خود را شروع کنند تا استراتژی‌های مختلف را بصورت رایگان آزمایش کنند یا اینکه یکی از آنها را از متاتریدر بخرند. این کار روش خوبی است تا بدانیم آیا معاملات خودکار واقعا سودآور است یا خیر؟
- توسعه برنامه‌نویسی معاملاتی به بازارهای مالی این امکان را داده است که بازارها نقدشوندگی بالاتری داشته باشند، چرا که الگوریتم‌ها قادرند حجم عظیمی از معاملات را در مدت زمان کوتاهی انجام دهند. این فرآیند برای کمک به حفظ استراتژی‌های معاملاتی و اجرای آنها بر اساس مجموعه‌ای مشخص از قواعد طراحی شده است، که می‌تواند شامل شناسایی فرصت‌ها مبتنی بر شرایط بازار یا حتی مطابق با شرایط بازار باشد.
معایب معامله خودکار
- گذشته تضمینی برای آینده نیست. چون یک سیستم در گذشته خوب کار کرده دلیل بر این نیست که در آینده هم کارایی داشته باشد. شرایط بازار تغییر می‌کند، نوسانات و روندها تغییر می‌کنند.
- معامله‌گران خودکار خیلی راحت می‌توانند سیستم خود را متناسب با تغییرات بهینه‌سازی کنند و برای اینکه سابقه معاملات را جذابتر نشان دهند معیارها را تغییر دهند. این کار که در میان معامله‌گران با نام برازش منحنی یا Curve Fitting معروف است مشکلی بسیار رایج به نظر می‌رسد. مشکل «بهینه‌سازی بیش از حد» یا «برازش منحنی» به این حالت اشاره دارد که در آن معامله‌گران خودکار، تنظیمات سیستم معاملاتی خود را بر اساس داده‌های تاریخی به شکل دقیقی تغییر می‌دهند تا نتایج گذشته بسیار خیره‌کننده به نظر برسند. به عبارت دیگر، آنها معیارها یا پارامترهای سیستم را به گونه‌ای دستکاری می‌کنند که با داده‌های تاریخی بهینه‌سازی شود، که می‌تواند به انتخاب متغیرهایی منجر شود که به طور تصادفی با بازدهی‌های گذشته همخوانی دارند، نه به این دلیل که این پارامترها واقعاً اصول بنیادی بازار را منعکس کنند.
- استخدام برنامه نویس برای اینکه یک استراتژی معاملاتی را کدنویسی کند، هزینه‌بر است. هر اصلاح یا بهینه‌سازی نیز ممکن است هزینه‌های بیشتری را تحمیل کند. شاید بگویید که معامله‌گران خودشان کدنویسی را یاد بگیرند اما این کار برای بیشتر آنها امری زمان‌بر است و نکته منفی محسوب می‌شود.
- درست است که ربات‌های تحلیلگر تحت تاثیر هیجانات و احساسات قرار نمی‌گیرند، اما آنها فاقد برخی از مهارتهای تحلیلی انسان‌ها هستند برای مثال معامله‌گران خبره که تخصص بالایی دارند ممکن است با درک زمینه و رخدادهای آتی، فرصت‌هایی را (برای خرید و فروش) شناسایی کنند و دست به معاملاتی ببرند که استراتژی‌های کدنویسی‌شده قادر به درک آنها نیستند.
مزایای معامله‌گری دستی
- معامله‌گران در معامله دستی باید درباره بازاری که در آن معامله می‌کنند، ابزارهایی که استفاده می‌کنند و شیوه‌های تصمیم‌گیری برای معامله نظیر تحلیل تکنیکال و بنیادی مطالعه کنند. بنابراین این روش، فرصتی عالی فراهم می‌کند تا معامله‌گران راجع به دنیای معاملاتی دانش و آگاهی به دست آورند و بعدتر از این دانش برای ایجاد یک سیستم معاملاتی خودکار استفاده کنند.
- معامله‌گران در معامله دستی کنترل بیشتری روی این موضوع دارند که چه زمانی، چه کاری انجام دهند. از منظر ذهنی، این نقطه قوت است. علی‌الخصوص اگر معامله‌گر با پول واقعی معامله کند. اینکه بدانید در حال معامله هستید؛ وارد کردن جزییات و درک اینکه خودتان حد ضرر را روی چارت مشخص می‌کنید باعث می‌شود که در مدیریت حسابتان احساس آرامش بیشتری کنید.
- معامله‌گران با معامله دستی می‌توانند واقعا بفهمند که چه چیزی برای آنها کار می‌کند و چه چیزی کار نمی‌کند. بیشتر معامله‌گران با بعد ذهنی و روانی معامله‌گری دست و پنجه نرم می‌کنند و این مسئله هنگام ضرر و زیان بسیار تشدید می‌شود که بخش جدایی‌ناپذیر هر کسب و کاری است. اما معامله‌گران با شناخت اینکه چه چیزی کارایی ندارد می‌توانند روی آن کار کنند تا بهتر شود.
معایب معامله دستی
- معامله‌گری دستی زمان‌بر است. معامله‌گر باید تحقیقات زیادی انجام دهد، برای سفارش‌گذاری لازم است خود شخص پشت سیستم بنشیند و زمان زیادی را صرف بررسی معاملات گذشته و رفتار فردی خود کند تا به عملکردی مطلوب برسد. البته برخی از این وظایف می‌توانند نیمه خودکار شوند. مثلا، معامله‌گر می‌تواند از سفارشات در انتظار (pending orders) استفاده کند و به بروکر خود سفارش دهد که معاملات را در سطوح قیمتی از پیش تعیین شده، چه در سود یا ضرر، ببندد.
- برای اینکه معامله‌گری موفق شود لازم است ذهنی منضبط داشته باشد. بسیاری از معامله‌گران می‌گذارند احساسات و عواطف بر آنها غلبه کند و سپس دست به «قمار» می‌زنند. واجب است که معامله‌گر همواره نظم خود را در مدیریت ریسک حفظ کند و مطمئن شود که برای جبران ضرر تن به ریسک‌های زیاد نمی‌دهد. همچنین معامله‌گران باید از اینکه معاملاتی باثبات دارند خاطر جمع باشند تا برتری آماری به نفعشان رقم بخورد، یعنی درصد معاملات موفق‌شان بالاتر برود. در نهایت معامله‌گران باید مطمئن شوند که بیش از قیل و قال دیگران روی روندها و پروسه‌ها متمرکز هستند
- بسیاری از معامله‌گران دستی نمی‌خواهند بپذیرند که خودشان مسئول معاملات‌شان هستند و بجای اینکه روی رفتار شخصی‌شان و توانایی تصمیم‌گیری‌شان متمرکز شوند،اغلب همه چیز را به گردن استراتژی‌شان، پلتفرم‌شان و یا بروکرشان می‌اندازند.
کدام نوع معامله برای مبتدیان بهتر است؟
به نظر برخی‌ها، معامله دستی برای معامله‌گران حرفه‌ای و معامله خودکار برای معامله‌گران تازه‌کار بهتر است. معامله دستی، معامله‌گران را با سناریوهای واقعی مواجه می‌کند، به آنها اجازه می‌دهد که نسبت به تصمیمات معاملاتی آگاه شوند و تجارب زیادی به دست آورند. در این شکل از معامله تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال ملکه ذهن معامله‌گران می‌شود. معامله دستی به معامله‌گران اجازه می‌دهد کنترل بیشتری روی روند معامله داشته باشند. معامله‌گران حرفه‌ای وقتی از سیستم معامله دستی استفاده می‌کنند به‌سرعت می‌توانند بفهمند که چه چیزی به نفعشان است. به هرحال، معامله دستی ذهنی منضبط را می‌طلبد. در این شرایط، معامله‌گران تازه‌کار معمولا احساساتی می‌شوند و رویای سودهای کلان در سر می‌پرورانند و تصمیماتی می‌گیرند که اغلب اوقات اشتباه از آب درمی‌آیند و باعث ضررهای هنگفتی می‌شوند.
معامله‌گران تازه‌کار می‌توانند از طریق معاملات خودکار ثبات خود را حفظ کنند و وین‌ریت خود را بالا ببرند. ربات‌های معامله‌گر هنگام اجرای تراکنش‌ها، احساساتی نمی‌شوند برخلاف معامله‌گران دستی نیازی ندارند با استراتژی‌های معاملاتی دست و پنجه نرم کنند. بنابراین این روش برای معامله‌گران تازه‌کار که نمی‌دانند از کجا شروع کنند مناسب است. با این حال، برنامه‌نویسی معاملاتی نیاز به دانش فنی قوی و درک عمیق از بازارهای مالی دارد. معامله‌گران باید توانایی توسعه، آزمایش و اعتبارسنجی مدل‌های الگوریتمی خود را داشته باشند و همچنین باید در مورد مخاطرات مربوط به اورتریدینگ (Over Trading) و احتمال وابستگی بیش از حد به مدل‌هایی که ممکن است دیگر با شرایط بازار منطبق نباشند، هوشیار باشند.
