نرخ ارز شناور چیست؟ انتخاب نرخ ارز شناور برای سرمایه‌گذاری و اثرات آن بر اقتصاد

اگر تازه ‌وارد دنیای معاملات ارزها شده‌اید به احتمال زیاد با نرخ‌های ارزی و تاثیر آنها بر اقتصاد کشور خود آشنا شده‌اید. در هر صورت، مفهوم «نرخ ارز شناور» ممکن است به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر دنیای معاملاتی و سرمایه‌گذاری ما تاثیراتی داشته باشد. این مفهوم به یکی از اصول بنیادی بازارهای مالی مرتبط است و حتی تاثیرات عمیقی بر اقتصاد کشورها دارد. پس تا انتها با این مقاله از ایران بروکر همراه باشید تا نگاهی به این مفهوم بیندازیم و ببینیم که نرخ ارز شناور چیست و چگونه کار می‌کند.

نرخ ارز شناور: یک دنیای جدید برای معاملات ارزی

وقتی قصد دارید که معاملات ارزی در دنیای فارکس را شروع کنید، احتمالا سوالاتی مانند: چگونه نرخ ارز تعیین می‌شود؟ یا چرا نرخ ارزها متغیر است؟ در ذهنتان ایجاد خواهد شد. برای پاسخ دادن به این سوالات در این مقاله، ما وارد دنیای پویای نرخ ارز شناور می‌شویم.

نرخ ارز شناور چیست؟

نرخ ارز شناور که به یک نظام اقتصادی برتر تبدیل شده است، قیمت ارز یک کشور را از طریق بازار فارکس و به وسیله عرضه و تقاضا، مشخص می‌کند. این رویکرد به‌طور کامل با نرخ ثابت ارز متفاوت است و دولت نقش مهمی در تعیین و مدیریت نرخ ارز شناور دارد.

نرخ ارز شناور از دید سرمایه‌گذاران و تازه‌واردان به بازار ارز، مفهومی جذاب دارد. این سیستم پویا و انعطاف‌پذیر، به تاثیرات تغییرات جهانی، اقتصادی و سیاسی واکنش نشان می‌دهد. همه چیز از تغییرات سیاسی در یک کشور گرفته تا اعلام نتایج انتخابات، می‌تواند روی نرخ ارز شناور تاثیرگذار باشد.

نکات کلیدی

• نرخ ارز شناور نرخی است که بر اساس عرضه و تقاضا در بازار آزاد تعیین می‌شود.
• نرخ ارز شناور به این معنی است که دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به‌طور مرتب سعی می‌کنند قیمت ارز خود را برای معاملات بین المللی مطلوب نگه دارند.
• پس از لغو استاندارد طلا و توافق برتون وودز، نرخ ارز شناور محبوبیت بیشتری پیدا کرد.

نرخ ارز شناور چگونه کار می‌کند؟

دنیای مالی پر از پیچیدگی است و نرخ ارز شناور یکی از این پیچیدگی‌های مهم است. در واقع، این نرخ نمایانگر تغییرات بلند مدت در ارزش ارزها و تفاوت‌های نسبی اقتصاد کشورها است.

حرکت‌های کوتاه‌مدت در نرخ ارز شناور نمایانگر متغیرهایی مانند: حدس و گمان، شایعات، حوادث طبیعی و افزایش و کاهش تقاضای روزمره برای ارزها هستند.

باید توجه داشت که حرکت‌های افراطی در کوتاه‌مدت حتی در سیستم نرخ ارز شناور، ممکن است به مداخله بانک‌های مرکزی منجر شود. به همین دلیل، در حالی که اکثر ارزهای معامله شده در دنیا به‌عنوان ارزهای شناور شناخته می‌شوند، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی ممکن است در صورت نیاز، اقدام به تدابیری برای متعادل سازی ارزش پول ملی خود کنند.

نرخ ارز به اندازه‌ای مهم است که افت و خیز آن می‌تواند تاثیرات جدی بر اقتصاد یک کشور داشته باشد و معاملات و پرداخت بدهی‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، دولت و بانک مرکزی سعی دارند تا اقداماتی را به کار بگیرند که ارزش پول ملی را به سمت یک قیمت مطلوب‌تر هدایت کنند.

تفاوت نرخ ارز ثابت با شناور در چیست؟

در دنیای ارزها، دو رویکرد اساسی برای تعیین نرخ ارز وجود دارد: نرخ شناور و نرخ ثابت. برای توضیح بهتر باید در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم: نرخ ارز در دلار آمریکا، یورو و ین چگونه تعیین می‌شود؟

نرخ ارز ثابت یا قفل‌شده توسط دولت از طریق بانک مرکزی کنترل می‌شود. این نرخ معمولا به یک ارز اصلی جهانی مانند: دلار آمریکا متصل است. دولت در اینجا متعهد است که ارز ملی را در مقابل ارزهای متصل به آن، معامله کند. برخی کشورها مانند چین و عربستان سعودی از این روش استفاده می‌کنند. پس از فروپاشی سیستم برتون وودز بین سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۷۳، بسیاری از کشورها به ارزهای خود اجازه دادند که به آزادی نرخ آنها شناور شوند و این تغییر، سیاستی بزرگ در دنیا اقتصاد به‌وجود آورد.

نرخ ارز شناور، همان‌طور که از نامش مشخص است، توسط بازار آزاد و از طریق عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. به این ترتیب، اگر تقاضا برای یک ارز بیشتر باشد، ارزش آن افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، اگر بیشتر مردم به دنبال یک ارز باشند، قیمت آن ارز بالاتر می‌رود اما اگر تقاضا کم باشد، این امر باعث کاهش قیمت ارز می‌شود.

تحولات نرخ ارز از طریق توافقنامه برتون وودز در تاریخ 

در جولای سال ۱۹۴۴، کنفرانسی با نام «برتون وودز» برگزار شد که گام مهمی در تاریخچه نرخ ارز بود. این کنفرانس با حضور ۴۴ کشور برگزار شد و اغلب مشارکت‌کنندگان از کشورهای متفقین در جنگ جهانی دوم بودند.

این مجمع به تاسیس صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی منجر شد و همچنین دستورالعمل‌های مهمی را برای تنظیم سیستم نرخ ارز ایجاد کرد.

در این سیستم، قیمت طلا در مقداری معین (۳۵ دلار برای هر اونس طلا) تعیین شد و کشورها واحد پول خود را به دلار ارتباط دادند. این سیستم به کشورها امکان تنظیمات مثبت یا منفی حداکثر ۱٪ را می‌داد؛ همچنین دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره‌ای تبدیل شد که بانک‌های مرکزی از طریق آن، مداخله در نرخ ارزها را انجام می‌دادند.

در سال ۱۹۶۷ زمانی‌که ارزش پوند انگلیس به نسبت دلار کاهش ۱۴.۳٪ یافت، اولین شکاف بزرگ در این سیستم به وقوع پیوست؛ در سال ۱۹۷۱ ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور آمریکا، ایالات متحده را از استاندارد طلا خارج کرد. سپس در اواخر سال ۱۹۷۳، این سیستم به‌طور ناگهانی وارد دورانی از نرخ ارز شناور شد و به کشورها اجازه داده شد که نرخ ارزهای خود را به‌طور آزاد تعیین کنند. این تغییرات، تاریخچه نرخ ارز را برای همیشه تغییر داد و در نهایت به نظام نرخ ارز شناور که امروزه ما از آن استفاده می کنیم، منجر شد.

تداخل ناموفق در عرصه نرخ ارز: در دام سرمایه‌داری‌های غیرموفق

در سیستم‌های نرخ ارز شناور، بانک‌های مرکزی برای متعادل کردن نرخ ارز، ارز منطقه‌ای را خرید و فروش می‌کنند. این عملیات ممکن است به‌منظور استحکام دادن به بازار در برابر نوسانات بی‌ثبات یا دست‌یابی به تغییرات عمده در نرخ ارز، انجام شود.

گروه‌هایی از بانک‌های مرکزی، به‌عنوان مثال بانک‌های کشورهای G-7 (که شامل: کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده هستند)، اغلب در مداخلات هماهنگ به‌منظور تقویت تاثیرات خود با یکدیگر همکاری می‌کنند.

متاسفانه، اغلب مداخلات تاثیرات کوتاه‌مدتی دارند و همیشه به موفقیت منجر نمی‌شوند. یک نمونه مهم از یک مداخله ناموفق در سال ۱۹۹۲ رخ داد. در آن زمان، جرج سوروس، سرمایه‌دار و معامله‌گر مشهور، حمله به پوند انگلیس را رهبری کرد. او اعتقاد داشت که پوند با نرخ بسیار بالایی وارد بازار شده است و به همین دلیل، حمله‌ای هماهنگ به این ارز انجام داد. در نتیجه، بانک انگلستان مجبور به کاهش ارزش پوند و خروج از مکانیسم نرخ ارز اروپا (ERM) شد.

این مداخله ناموفق باعث زیان ۳.۳ میلیارد پوند به خزانه‌داری بریتانیا شد. از سوی دیگر، جرج سوروس بیش از یک میلیارد دلار درآمد کسب کرد.

همچنین بانک‌های مرکزی می‌توانند به‌طور غیرمستقیم از طریق افزایش یا کاهش نرخ‌های بهره در بازار ارز تاثیر بگذارند. این عملیات به‌منظور تاثیرگذاری بر جریان سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران در کشور انجام می‌شود. با توجه به شکست‌های تاریخی در تنظیم نرخ‌ها، بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند که ارز خود را به‌طور آزاد شناور سازند؛ سپس از ابزارهای اقتصادی برای هدایت آن در جهت‌های مختلف استفاده کنند.

مزایا و معایب نرخ ارز شناور

نرخ ارز شناور دارای مزایا و معایبی است که به‌صورت مختصر در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.

مزایا

• زمینه‌ساز تجارت بین‌المللی پویا: نرخ ارز شناور باعث تحرک بیشتر در بازارهای بین‌المللی می‌شود. این امر به کشورها امکان می‌دهد تا در معاملات جهانی به‌راحتی شرکت کنند و بازارهای جدید را کشف کنند.
• مدیریت تورم: کشورها با استفاده از نرخ ارز شناور می‌توانند تورم را مدیریت کنند. افزایش یا کاهش ارزش ارز ملی می‌تواند به تنظیم تورم کمک کند.
• انعطاف‌پذیری اقتصادی: این رویکرد به کشورها انعطاف‌پذیری اقتصادی بیشتری می‌دهد. آن‌ها می‌توانند به تغییرات اقتصادی جهانی واکنش نشان دهند و تصمیمات متناسب با شرایط فوری را بگیرند.

معایب

• نوسانات بسیار زیاد: نرخ ارز شناور باعث نوسان‌های زیاد در نرخ ارز می‌شود که ممکن است برای معامله‌گران و کشورها، تبعاتی را به همراه داشته باشد.
• عدم پایداری: این نوع نرخ ارز ممکن است به عدم پایداری اقتصادی منجر شود و کشورها باید بتوانند با نوسانات ناگهانی مقابله کنند.
• احتمال مشکلات مالی: نرخ ارز شناور در شرایط خاصی می‌تواند به مشکلات مالی و ورشکستگی کشورها منجر شود.

به‌طور کلی، نرخ ارز شناور مزایا و معایبی دارد که وابسته به شرایط اقتصادی و سیاست‌های هر کشور می‌تواند متغیر باشد. این رویکرد، معاملات جهانی را تسهیل می‌کند اما نیاز به مدیریت دقیق دارد تا معایب آن کاهش یابد.

نمونه‌ای از نرخ ارز شناور: جادوی تبدیل ارزها

بیایید با یک مثال ساده و جذاب به دنیای نرخ ارز شناور سفر کنیم. فرض کنید روز اول، یک دلار آمریکایی (USD) برابر با ۱.۴ پوند انگلیسی (GBP) باشد. حالا در روز بعد، یک دلار ارزشی برابر با ۱.۶ پوند را دارد، اما به دلیل این‌که دنیا پر از اتفاقات غیرمنتظره است، روز سوم به ما نشان می‌دهد که یک دلار ارزشی معادل ۱.۲ پوند دارد.

در واقعیت، در مثال بالا از نرخ ارز شناور پی خواهیم برد که ارزش ارزها به دلیل تقاضا و عرضه‌ی آن‌ها به‌طور دائم در حال تغییر است. همین تغییرات جالب‌ترین قسمت از نرخ ارز شناور است؛ زیرا هیچ چیز ثابتی وجود ندارد و همه چیز در حال تغییر است. در مقابل، یک ارز ثابت همیشه به یک ارز خاص تبدیل می‌شود؛ به‌عنوان مثال ۱ دلار USD همیشه و بدون هیچ تغییری برابر با۱.۴ پوند است.

آنچه در نوشته «نرخ ارز شناور» مطالعه کردیم:

در دنیای امروز، نرخ ارز شناور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های تعیین ارزش ارزها در نظر گرفته می‌شود. این رویکرد به بیانی ساده به ما می‌گوید که ارزش یک واحد پول بر اساس تعاملاتی است که بین عرضه و تقاضای این ارز در بازار اتفاق می‌افتد.

در این روش، نرخ ارز شناور به‌طور مستقیم توسط تقاضا و عرضه در بازار مشخص می‌شود و همین امر اجازه می‌دهد تا ارزها بنا بر ماهیت خود ارزش‌گذاری شوند. این نوع نرخ‌گذاری ارز به بازارهای مالی امکان می‌دهد تا به به‌روزرسانی‌های تنظیمی و تغییرات اقتصادی سریع، واکنش نشان دهند و ارزش ارزها در پاسخ به این تغییرات تعیین شود.

سوالات متداول «نرخ ارز شناور»